óźnogotycki wrocławski ratusz jest jednym z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych w Polsce. Prace nad nim rozpoczęto w połowie XIII w. i ukończono w wieku XVI. Składał się początkowo z większej ilości budynków i przybudówek, z biegiem czasu połączonych. Najstarszą częścią ratusza jest dawna izba sądowa wymurowana w stylu romańskim.
Na elewacji wschodniej, od strony pręgierza, przykuwa wzrok przepięknie zdobiony średnio- wieczny kwadrant astronomiczny, wykusz kaplicy oraz zasługujące na szczególną uwagę dawne główne wejście do ratusza. Płaskorzeźba na portalu przedstawia trzy elementy jego dzisiejszego herbu (do obejrzenia nad aktualnie używanym wejściem na elewacji zachodniej). Są one swoistymi 
symbolami zmian przynależności Państwowej miasta — śląski orzeł gości na portalu obok czeskiego lwa o podwójnym ogonie, nad nimi zaś króluje głowa św. Jana Chrzciciela, patrona Katedry i miasta. Wielu Wrocławian odnosi do tego wejścia i grubego murku po obu jego stronach legendę, która tak naprawdę dotyczyła budynku poprzedniego, starszego ratusza: ponoć przy jego wejściu zamurowano żywcem dwoje kochanków, którzy z miłości złamali śluby czystości i zostali za to skazani na tak okropną śmierć.
Elewację południową, najbogatszą i najczęściej budzącą zachwyt turystów, zdobią trzy wykusze z zachwycającą późnogotycką kamieniarką. Bogaci mieszczanie drogo płacili, by ich twarze znalazły się na rzeźbach zdobiących wykusze. Warto też zwrócić uwagę na znajdujące się poniżej zejście do Piwnicy Świdnickiej. Już w średniowieczu istniała w podziemiach ratusza pijalnia piwa o tej nazwie, którą zawdzięczała piwu sprowadzanemu z pobliskiej Świdnicy. Pozwala to dzisiejszej restauracji zajmujacej piwnice Ratusza szczycić się mianem najstarszej restauracji Europy. Faktycznie jej historia robi wrażenie — pierwsze zachowane rachunki za piwo pochodzą z 1322 r.!
Piwnica szybko zaczęła produkować własne piwo o nazwie Biały baran, które wyparło gorsze ponoć od wrocławskiego piwo Świdnickie. Warzono je w podwórzu kamienicy "Pod złotym dzbanem" znajdującej się naprzeciw wejścia do Piwnicy Świdnickiej, a do samej 
pijalni transportowano podziemnym tunelem, by nie zakłócać spokoju szacownych mieszkańców okolicznych domów. Ten właśnie tunel stanowi odpowiedź na sławną wrocławską zagadkę: "gdzie we Wrocławiu wóz na wozie przejechać może?". Zapewne ku przestrodze po obu stronach wejścia do piwiarni umieszczono scenkę rodzajową - po lewej mąż z dzbanem, wyraźnie zawiany, wraca sobie zygzaczkiem do domu, po prawej zaś oczekująca go z kwaśną miną żona szykuje już kapeć, który z powodzeniem zastąpi jej wałek do ciasta, gdy będzie robiła mężowi wymówki o pijaństwo.
Elewacja zachodnia zachowała znacznie surowszy, średniowieczny charakter, tu jednak mieści się aktualnie używane wejście do ratusza, a zarazem do Muzeum Miejskiego, nad którym podziwiać można nowy herb Wrocławia. W północno–zachodnim narożniku przylegającym do znacznie późniejszej, neogotyckiej części Ratusza podziwiać można wieżę wysoką na 67 m, nakrytą renesansowym hełmem. Znajduje się w niej najstarszy w Polsce dzwon zegarowy datowany na rok 1368.
